Styleguide

Introductie

Aan de vertalers wordt gevraagd zich zo goed mogelijk aan te passen aan de (geaccepteerde) richtlijnen. Het is mogelijk dat bepaalde richtlijnen niet duidelijk zijn, dat er over de bruikbaarheid ervan twijfels rijzen, of dat er behoefte is aan verdere uitwerking. De mailinglist (i18n@collab.sakaiproject.org) of de commentaar functie onder aan deze pagina zijn de aangewezen plekken om dergelijke zaken aan de orde te stellen.

Aan elke richtlijn is een status toegekend:

= ter beoordeling; commentaar/alternatieven voor deze richtlijn zijn welkom.
= geaccepteerd; deze richtlijn zal worden gebruikt bij de vertalingen.

De beoordeling en acceptatie van de richtlijnen is aan de Nederlandse deelnemers van de Sakaigemeenschap.

1. Algemeen

Voorzover de hier gegeven richtlijnen geen duidelijkheid geven, zijn de gangbare Nederlandse grammatica- en spellingsregels van toepassing. Overleg zo nodig met de rest van het vertaalteam! Wat betreft de spelling is in eerste instantie de "Woordenlijst Nederlandse taal", ook wel "het groene boekje" genoemd, maatgevend (zie ook http://woordenlijst.org/). Als dit geen duidelijkheid biedt, bijvoorbeeld omdat een woord er niet in vermeld is, dan geldt de spelling uit het "Van Dale Groot woordenboek der Nederlandse taal". Een basisversie van dit woordenboek is on line te raadplegen via http://www.vandale.nl/.

2. Aanspreekvorm

In de tools en de help wordt de gebruiker consequent informeel aangesproken met "je".

Waar mogelijk wordt het gebruik van "je" vermeden. Indien een instelling een eigen aanspreekvorm wil hanteren (bijv. "u" i.p.v. "je") dan hoeven deze strings niet te worden gewijzigd. Bijvoorbeeld:

status:

3. Gebiedende wijs en onbepaalde wijs

Op veel menu's en knoppen staat een tekst waarin een werkwoord een centrale rol speelt, zoals "Edit", "Cancel", etc. In het Engels kan dat opgevat worden als gebiedende wijs (opdracht) of als onbepaalde wijs (beschrijving van de handeling). "Insert Footnote", bijvoorbeeld, zou vertaald kunnen worden als "Voeg voetnoot in", of als "Voetnoot invoegen". In de Nederlandse software moeten zulke strings steeds met de onbepaalde wijs worden vertaald. Als het gaat om een instructie aan de gebruiker moet echter de gebiedende wijs worden gebruikt. Voorbeelden:

Een vuistregel is dat zinnen die eindigen met een punt vertaald moeten worden met de gebiedende wijs, en strings zonder
punt aan het eind met de onbepaalde wijs.

Als daar een goede reden voor is, kan in sommige gevallen een andere vorm worden gebruikt.

• Dringende uitnodiging: "Vult u in onderstaande vakken uw naam en adres in".
• Uitleg: "Via de knop Verzenden kunt u het foutenrapport versturen".

status:

4. Toekomende tijd

Toekomende tijd in het Engels wordt vertaald met tegenwoordige tijd. Voorbeelden:

status:

5. Verleden tijd in foutboodschappen

Deze worden doorgaans ook in de tegenwoordige tijd vertaald. Voorbeelden:

status:

6. Should...?/Wil je...?

Voorbeelden:

status:

7. Bevestigen

Voorbeelden:

status:

8. Operatie status

Indien de gebruiker moet wachten tot een bepaalde operatie is afgerond dan wordt de feedback vooraf gegaan door "Bezig met" en gevolgd door "...". Titels waarin in het Engels de -ing-vorm (progressive) wordt gebruikt, worden vertaald met onbepaalde wijs. Voorbeelden:

status:

9. Hoofdletters

In elementen van de gebruikersinterface alleen het eerste woord met een hoofdletter beginnen. Voorbeelden:

status:

10. Samengestelde woorden

In het Engels worden samenstellingen meestal gescheiden door spaties. In het Nederlands moeten samenstellingen zoveel mogelijk aan elkaar worden geschreven. Wanneer dat een erg lang of slecht leesbaar woord oplevert, een liggend streepje gebruiken. Voorbeelden:

Wanneer de vertaling van een Engelse constructie in het Nederlands een constructie oplevert met bijvoeglijke naamwoorden en samenstellingen, plaats de bijvoeglijke naamwoorden dan eerst, gevolgd door de woorden die samenstellingen vormen. Voorbeeld:

In samenstellingen wordt een liggend streepje als volgt gebruikt (merk op, sommige van deze voorschriften zijn algemeen
geldig voor het Nederlands, maar niet allemaal):

1. In samenstellingen met gelijkwaardige delen ("zwart-wit"), maar niet tussen zo'n samenstelling en een volgend
   andersoortig deel van een samenstelling ("zwart-witafdruk")
2. In samenstellingen waarvan een deel een eng-verbonden bepaling is ("alleen-lezen")
3. Bij onduidelijkheid over de opbouw van de samenstelling ("massa-gebed" versus "massage-bed")
4. Als de laatste letter van het eerste deel en de eerste letter van het tweede deel samen één klinker of tweeklank kunnen
   vormen ("Auto-opmaak", "Niveau-indicator")
   Echter: "tweeëntwintig" (getallen), "een lama-achtig dier" (afleidingen op -achtig), "semi-irritant" (combinatie ii)
5. In aardrijkskundige namen ("Noord-Nederland")
6. In combinaties met cijfers, afkortingen, symbolen ("2-talig document", "XML-filterinstellingen", "¿-teken")
7. Bij samenstellingen met cijfers, tekens, letters of lettercombinaties waarvan het eerste deel uit twee delen bestaat,
   wordt dit deel aaneengeschreven: 64kbit-geheugen (64 kbit + geheugen).
8. Bij samenstellingen waarin het eerste deel uit twee door een spatie gescheiden, uitheemse woorden bestaat, worden die
   woorden door een liggend streepje verbonden: on-lineverbinding (on line + verbinding)
9. Na de Griekse en Latijnse voorvoegsels adjunct-, aspirant-, ex-, loco-, pro-, pseudo-, quasi-, semi-, substituut- en vice-
10. In samenstellingen van namen en zelfstandige naamwoorden. Voorbeeld: "Java Support" wordt vertaald met "Javaondersteuning".
11. Als de duidelijkheid het wenselijk maakt.

status:

11. De apostrof

Naast het 'normale' gebruik zoals in "taxi's" en "baby's", wordt een apostrof ook ingezet tussen cijfers, afkortingen, etc. en de rest van de afleiding ("A4'tje" "BN'er")

status:

12. Vermijden: "Om ... te", "Door ... te"

Vermijd zinnen die beginnen met "Om ... te" of "Door ... te" Voorbeelden:

status:

13. Namen van softwaretermen

Als softwaretermen op zichzelf voorkomen, dus zonder de beschrijvingen functie, optie, menu, knop etc., moeten ze met enkele aanhalingstekens worden aangegeven. Wanneer de softwareterm vooraf wordt gegaan door de beschrijvende term, moeten er echter geen aanhalingstekens gebruikt te worden. Let op: het kan voorkomen dat dat laatste een onduidelijke zin oplevert. Als dat niet goed is op te lossen met een andere zinsconstructie, gebruik dan bij uitzondering wél aanhalingstekens. Voorbeelden:

status:

14. Afkortingen

Vermijd afkortingen zoals "a.u.b.". Schrijf zulke woorden liever voluit.

status:

15. Getallen en maateenheden

In het Nederlands worden komma's gebruikt voor decimalen en punten voor duizendtallen, precies tegenovergesteld aan het Engels. Nog een verschil: tussen getal en eenheid hoort een spatie te staan. Voorbeelden:

status:

16. Woordvolgorde

Het verdient de voorkeur in Nederlandse vertalingen een softwareterm vooraf te laten gaan door de beschrijvende term. Voorbeeld:

status:

17. Grammatica

Plaats een komma tussen twee vervoegde werkwoorden. Voorbeeld:

Let bij verwijzingen op het geslacht van het zelfstandig naamwoord waarnaar verwezen wordt (mannelijk, vrouwelijk,
onzijdig). Gebruik voor mannelijke woorden hij/zijn, voor vrouwelijke woorden zij/haar en voor onzijdige woorden
het/zijn. Het dilemma mannelijk/vrouwelijk kan vermeden worden door die/deze te gebruiken.

Voorbeeld:

Fout: Als je de tekstrichting wilt veranderen, typ het dan in een tekstkader
Goed: Als je de tekstrichting wilt veranderen, typ deze dan in een tekstkader

In de constructie bijvoeglijk naamwoord + onzijdig zelfstandig naamwoord zonder lidwoord krijgt het bijvoeglijk naamwoord geen e.

Voorbeeld:

Beperkend of uitbreidend: Een komma maakt het onderscheid tussen een beperkende en een uitbreidende bijzin. De
aan- of afwezigheid van de komma heeft invloed op de betekenis van de zin. In dergelijke gevallen is het overigens aan
te bevelen om een andere zinsconstructie te gebruiken of de zin te splitsen, zodat de betekenis duidelijker naar voren
komt.

status:

18. Titels met -ing

Titels waarin in het Engels de -ing-vorm (progressive) wordt gebruikt, worden vertaald met onbepaalde wijs. Voorbeeld:

status:

19. Koppen met 'To...'

Wanneer voor instructies in het Engels de constructie To... wordt gebruikt, dient dit vertaald te worden met 'Zo...', bij voorkeur met een dubbele punt aan het einde van de zin. Voorbeeld:

Hetzelfde geldt voor instructies waarbij de -ing-vorm gebruikt wordt. Voorbeeld:

status:

20. Algemene opmerkingen

• Vermijd lange zinnen. Splits deze liever op.
• Vermijd herhaling van het onderwerp, wat in het Engels vaak gedaan wordt.
• Wanneer er acroniemen in een tekst voorkomen, schrijf deze dan de eerste keer uit. Gebruik daarna gewoon het acroniem. (Uiteraard zijn een aantal acroniemen zo ingeburgerd, dat deze niet meer worden uitgeschreven, zoals RAM).

Voorbeeld:
JOE (Java Objects Everywhere) is een norm van Sun voor de koppeling van bepaalde applets en objecten.

status:

21. Algemene woordkeuze

Voor de vertaling van Sakai is voor de onderstaande vormen gekozen. Onderkend wordt dat vertalers een uitgesproken voorkeur voor de alternatieven kunnen hebben, en dat deze zonder meer correct Nederlands zijn. Door elkaar gebruiken geeft echter een rommelige indruk, en dus is een richtlijn gewenst. Ten behoeve van een consequente stijl van vertalen wordt daarom verzocht om zich zo goed mogelijk aan deze keuzen te houden. In het algemeen: vermijd onnodig ouderwets of formeel taalgebruik.

status:

22. Terminologie

De doelstelling van de vertaling is het product zo toegankelijk mogelijk te maken voor de gebruikers. De kunst is dus om elementen en functies van de software zo te benoemen dat de betekenis voor de gemiddelde gebruiker zo duidelijk mogelijk is. Daarbij is er niet domweg te kiezen voor een duidelijke Nederlandse vertaling, maar moet soms worden gekozen voor een op zich slechtere vertaling of een term uit een vreemde taal, omdat die in de huidige versie van de software of in veelgebruikte vergelijkbare producten gangbaar is. De bekendheid van de gebruiker met die terminologie
speelt immers in de toegankelijkheid ook een belangrijke rol.

Probeer onderwijssector specifieke termen te vermijden dus niet "Academische kalender" maar "Kalender".

Portfolio

Voor terminologie met betrekking tot e-portfolio's kan het beste worden aangesloten bij de Afspraak e-Portfolio NL: http://e-portfolio.kennisnet.nl/afsprakenenstandaarden

Voor gebruikte termen zie verder de terminologie pagina.

status:

23. Tabellen en lijsten

De koppen van tabellen en lijsten beginnen met een hoofdletter en worden niet gevolgd door een dubbele punt. Voorbeeld:

status:

24. Veel gebruikte (algemene) meldingen

25. Instructies schermformulieren

Geef bij de instructies voor het invullen van schermformulieren de volgende informatie

• Doel waarvoor de gegevens gebruikt worden
• Korte en helder instructie hoe de gebruiker de gegevens moet wijzigen

Gebruik voor instructies altijd de gebiedende wijs (zie regel 3).

Voorbeeld:

De titel en omschrijving van de podcast feed worden getoond in de podcatcher van de feed-abonnees. Gebruik het formulier om de gegevens aan te passen. Klik daarna op 'Wijzigingen opslaan'.

status: